کد مطلب:223170 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:237

گنجینه کتابخانه » اهل بیت » امام رضا (ع) »»» فهرست کتاب

شرح منازل و مسافات مدینه تا بصره

شرح منازل و مسافات مدینه تا بصره

منابع جغرافیایی و كتابهای مسالك و ممالك قدیم شرح مستقلی از منزلگاههای میان مدینه تا بصره ذكر نكرده اند، اما از اطلاعاتی كه در ذكر مسافات و منازل میان مدینه و كوفه و كوفه به بصره ارائه می دهند می توان به منازل و مسافات میان مدینه تا بصره پی برد. در تلاقی راههای مذكور «معدن نقره» منزلگاهی است كه از آن جا سه راه جداگانه به مدینه، كوفه و بصره وجود دارد، ما ابتدا منازل و مسافات میان مدینه تا معدن نقره و سپس از آنجا تا بصره را ذكر می كنیم.

ابن رسته در الاعلاق النفیسه، منازل میان مدینه تا معدن نقره را چنین شرح می دهد:

1. از مدینه تا «ركابیه» (Rikabiya) ده میل است.

2. از ركابیه تا «طرف» Tarf (taraf) پانزده میل است و آن منزلگاهی است كه در ایّام حج جمعیّت زیادی در آن گرد می آیند و آب آشامیدنی آنها بارانی است كه در آبگیرها جمع می شود.

( كتاب الخراج، ص 11. )

3. از طرف تا «سقره» (saqara) هفت میل است.

4. از سقره تا «بطن النّخل» (Nakhl - an - xwphf Barn پانزده میل است و آن منزلگاهی است پرجمعیّت و پرنعمت، دارای نخلستانها و مزارع بسیار كه آب آشامیدنی آن از قنوات است و چاه در آن جا كم عمق است و در پنج ذراعی آب ظاهر می شود، این سرزمین شنزاری بود كه بعد از اسلام، معصب بن زبیر در ایام خلافت برادرش آن را آباد نمود. راه از بطن تا «مكحولین» (MOkhalin) ادامه ( همان، ص 11. )

می یابد و از آن جا به «حصین» (Husain) می رود.

5. از حصین تا «عسیله» (Osaila) سیزده میل است، عسیله منزلگاهی است كم آب، تنگ و باریك كه آب آشامیدنی آن از 5 حلقه چاه آب تأمین می شود.

صلی الله علیه واله . از عسیله تا «محدث» (Mohaddeth) بیست و هشت میل است. محدث جایی است كم آب كه استراحتگاه شبانه عسیله می باشد.

علیه السلام . از محدث تا «معدن نقره» (Naqira - Madin) ده میل و آن منزلگاهی است كه بدویان بسیاری در آن ساكنند، آب شرب آنها از چاههاست ولی اندك است.

( الاعلاق النفیسه، ص علیه السلام - صلی الله علیه واله 20. )

همان طور كه اشاره شد معدن نقره منزلگاهی است كه در مسیر چند راه قرار گرفته است و از آن جا راه به سمت مكّه، بصره، كوفه ادامه می یابد. ما مسیر راه را به سوی بصره ادامه می دهیم.

اصطخری در مسالك الممالك می نویسد: از بصره به مدینه هژده (هیجده) مرحله باشد و به معدن نقره راه كوفه و بصره به هم افتد.

( مسالك الممالك ص 28. )

جیهانی در إشكال العالم می نویسد: راه بصره آن جا (مدینه) هیجده منزل است و نزدیك معدن نقره با راه كوفه می پیوندد. ابن رسته نیز در الاعلاق النفیسه ( إشكال العالم، ص 52. )

می نویسد: هر كس بخواهد راه نباج (منزلگاهی است در مسیر راه بصره) را طی كند باید همان راه كوفه تا مكّه را بپیماید و هر كس بخواهد می تواند از راه مدینه نیز برود و از جاده كاروان رو هم مسیر است، پس كسی كه می خواهد از راه مدینه برود باید از نباج به «عیون» رود سپس تا «عناب» (Anab) و از آن جا تا معدن نقره سپس تا عسیله پیش برود و تا به راهی كه از برای مدینه وصف كردیم برسد. در معدن نقره راه مردم بصره و كوفه به هم می پیوندد.

با توجه به این ملاحظات چنانچه از معدن نقره بخواهیم به سمت بصره حركت كنیم باید از معدن نقره به سوی عناب و از آن جا به سمت عیون و از آن جا به سوی نباج برویم. نباج در دویست و شصت و دو میلی بصره است و از آن جا تا بصره ( الاعلاق النفیسة، ص 212. )

شش منزل است.

( كتاب الخراج، ص علیه السلام 1. )